Lenfödem ve Lipödem

Lenfödem Nedir?

Lenf bezleri, bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Fil hastalığı olarak adlandırılan lenfödem ise bu bezlerdeki tıkanmalar sonucu ortaya çıkar. Lenfödem aynı zamanda lenfatik sistemin bozulması ve bu bozulma ile hücreler arası sıvının artması olarak da tanımlanır. Lenfatik sistemin doğru şekilde çalışmaması durumunda damarlar sıvıyı gerektiği gibi drene edemez ve bu da dokular içerisinde sıvı birikmesine neden olur. Nitekim lenfatik sistemi biriken sıvıyı taşıyamıyorsa, ortaya lenfödem çıkar.

Tedavi sırasında çıkarılan lenf miktarı ne kadar çok olursa, lenfödem gelişmesi ihtimali de o kadar artar. Lenfödem hastalığının sık karşılaşılan diğer nedenleri şu şekilde listelenebilir:

• Cerrahi girişimler sonucunda lenf bezlerinin zarar görmesi,
• Kanserden sonra alınan radyasyon (ışın) tedavileri,
• Çeşitli travmalar, sıyrıklar ve kesikler,
• Mantar hastalıkları,
• Enfeksiyonlar,
• Sivrisinekler ya da böcek ısırığı ile bulaşan parazitler,
• Lenf sisteminde bulunan kalıtsal hastalıklar.

Lenfödem hastalığı primer lenfödem ve sekonder lenfödem olmak üzere iki farklı gruba ayrılabilir:

Lenfödem Belirtileri Nelerdir?

Lenfödem kendisini ilk olarak kollarda ya da vücudun farklı bölgelerinde meydana gelen şişlikler ile gösterir. Söz konusu durum bacakları da etkileyebilir. Belirtiler hastalığın ilk zamanlarında geçici olabilir, yani bir gün kendisini gösterirken bir gün göstermeyebilir. Fakat hastalığın ilerleyen evrelerinde kalıcı hale gelir. Lenfödem hastalığının sık karşılaşılan belirtileri şu şekilde listelenebilir:

• Parmaklar da dahil olmak üzere vücudun belli bölgelerinde şişlik,
• Şişen bölgelerde bulunan eklemlerde hareketin kısıtlanması,
• Kol altında, kasık bölgesinde ya da sert olan bölgelerde ağrı ya da rahatsızlık hissi,
• Ciltte kalınlaşma, sertleşme ve gerginlik,
• Enfeksiyonların tekrar etmesi,
• Deri altından deri üstüne sıvı sızması,
• Siğile benzeyen oluşumlar belirmesi,
• Ciltte kıvrım oluşumu.

Tüm bunların dışında cilt üzerinde görsel açıdan da bir deformasyon oluşur. Bazı hastalar her zaman kullandıkları saat ya da yüzük gibi aksesuarları kullanamaz hale gelir.

Lenfödem Tanısı Nasıl Konulur?

Lenfödem tanısı genellikle hasta öyküsü ile konulabilir. Burada hastanın çeşitli travma, enfeksiyon ya da meme cerrahisi geçirip geçirmediği gibi bilgiler tanı için büyük önem taşır. Tanı için ayrıca şu yöntemler de kullanılabilir:

• Ultrason,
• İki kol ya da iki bacak arasında yapılan ölçümler,
• Kan testleri,
• Biyoempedans uygulaması (metal aygıtlar ile vücuda elektrik verilmesi ve akımdaki değişikliklere bakarak sıvı miktarının tespit edilmesi adına kullanılır),
• Lenfosintigrafi (vücuda radyoaktif bir boyar madde enjekte edilir ve böylece tıkanıklığın olduğu bölgeler ve sıvı miktarı hakkında bilgi sahibi olunabilir),
• Manyetik rezonans,
• Bilgisayarlı tomografi.

Hastalığın tanısı konduktan sonra bir uzman hekim tarafından gerekli tedavi yöntemine karar verilir ve tedavi süreci planlanır.

Lenfödem Nasıl Tedavi Edilir?

Lenfödem tedavisinde 4 adımdan oluşan ve kompleks boşaltıcı fizyoterapi olarak adlandırılan yöntem kullanılır. Bu adımları şu şekilde sıralamak mümkün:

Manuel Lenf Drenajı: Özel masaj teknikleri kullanılarak şişliğin giderilmesi amaçlanır. Lenf sıvısının ödemli bölgelerden alınarak çalışan lenf nodüllerine transfer edilmesi söz konusudur.

Bandaj ve Çorap İle Kompresyon: Basıncı dengeli bir şekilde ayarlanan bandajlama yöntemi ile lenf sistemi etkinliğinin korunması amaçlanır. Aynı zamanda lenf sıvısının ödemli bölgede yeniden birikmesi önlenmiş olur. Tedavi sonrasında kompresyon çorapları kullanılır. Söz konusu çoraplar ölçü alınarak kişiye özel olarak yapılır.

Cilt Bakımı: Derinin kurumasının önüne geçmek için pH değeri 5.5 olan nemlendirici kremler kullanılır.

Egzersiz: Sıvı drenajının gerçekleşmesi adına kas aktivitesinin sağlanması üzerine kuruludur. Tüm egzersizler bandaj ve çorap kullanımı ile gerçekleştirilir.

Lenfödem hastalığında uzman hekimler tarafından kullanılan doğru yöntemler ile tam iyileşme sağlanabilir.

Lipödem Tipleri Nelerdir?

Lipödem genellikle kalıtsal olarak aktarılan bir hastalıktır. Fakat hormonal değişikliklere ya da damarlarda meydana gelen belli başlı bozukluklara bağlı olarak da gelişebilir. Lipödem tipleri ise 5 farklı grupta şu şekilde listelenir:

• Tip 1: Yağ birikimi karın, popo ve kalça bölgesindedir.
• Tip 2: Kalçadan dizlere kadar yağ birikimi gerçekleşir, dizlerin iç tarafında yağ kıvrımları oluşur.
• Tip 3: Yağ birikimi ayak bileklerine kadar ilerler.
• Tip 4: Kollarda da yağ birikimi başlar.
• Tip 5: Alt bacaklarda yağ birikimi başlar.

Lipödem tanısı konulduktan sonra, hastalığın hangi tipte olduğuna da bakılarak ne tür bir tedavi uygulanacağına karar verilir.